Imaxe do dicionario
Autor@s do deseño e estrutura do dicionario / Authors of the design and structure of the dictionary: María José Domínguez Vázquez (dir), Lola Mosquera Sánchez, Deborah Chidimma Nebechukwu, U-Tong Sih - EMLex

Mulleres na Lexicografía / Women in Lexicography

GAL O principal obxectivo deste dicionario é visibilizar e reivindicar a mulleres relevantes no eido da lexicografía. O traballo ofrece información sobre a súa vida, traxectoria profesional, así como a súa bagaxe social e cultural. Destaca especialmente a súa contribución á lexicografía nos seus respectivos contextos. Esta obra desenvólvese como proxecto didáctico de aprendizaxe colaborativa no...
Ver descrición
Valadez Pérez, Carmen Delia

Creado por DHMeza o 29/11/2025 ás 23:12.

Nome / Name

Carmen Delia Valadez Pérez

Linguas de traballo / Work languages

Español/ Spanish

Información biográfica / Biographical information

GAL 1944 (Cidade de México, México) ENG 1944 (Mexico City, Mexico)

Traxectoria profesional / Career description

GAL Carmen Delia Valadez Pérez naceu o 15 de xullo de 1944 en Cidade de México. En 1961 ingresou na Universidade Nacional Autónoma de México (UNAM) para estudar Literatura Española, onde foi alumna de Antonio Alatorre, Juan M. Lope Blanch, Margit Frenk, Margo Glantz e Luis Rius, entre outros. Licenciouse coa tese Perífrasis de infinitivo en la norma culta de la ciudad de México. Durante os seus estudos na UNAM, Juan M. Lope Blanch convidouna a colaborar no Anuario de Letras. En 1966, Valadez iniciou o seu doutoramento en Lingüística e Literatura Hispánica no Colexio de México (Colmex), onde asistiu aos cursos de Eugenio Coșeriu e Antonio Alatorre, a quen considera o seu mentor. Durante o seu doutoramento no Colmex colaborou na Nueva Revista de Filología Hispánica e participou no Atlas Lingüístico de México (ALM) mediante a realización de entrevistas nos estados de Yucatán e Nuevo León, a súa transcrición e a elaboración de fichas bibliográficas. Tras o seu doutoramento, pasou un ano en L'École Pratique des Hautes Études, en París, onde asistiu a cursos de Roland Barthes e A. J. Greimas. Ao seu regreso a México, converteuse en profesora da Universidade de Sonora, onde impartiu Fonética, Gramática Histórica, Dialectoloxía, Lingüística Xeral, Literatura Latinoamericana e Estilística. En 1973, foi unha das fundadoras do incipiente proxecto do Diccionario del español de México (DEM), onde, como editora, se especializou na gramática do español mexicano. Algunhas das súas achegas máis importantes ao DEM foron a análise e as definicións das palabras funcionais, a investigación sobre o uso gramatical do español de México e o rexistro dos seus procesos morfolóxicos. Tamén reflexionou sobre o método lexicográfico para definir denominacións populares de plantas e termos científicos usados no español común de México. Carmen Delia Valadez participou na elaboración e publicación dos seguintes traballos do proxecto DEM: o Diccionario fundamental del español de México (1982); o Diccionario básico del español de México (1986); o Diccionario del español usual en México (1ª ed., 1996; 2ª ed. revisada e ampliada, 2009) e o Diccionario del español de México (2010). Desde 2006, canda Luz Fernández Gordillo, Carmen Delia Valadez traballa no proxecto “Investigación sobre el léxico regional a partir del Atlas Lingüístico de México”, que busca poñer á disposición das persoas non especialistas o léxico rexistrado nos 5º e 6º volume deste atlas. ENG Carmen Delia Valadez Pérez was born on the 15th of July 1944 in Mexico City. In 1961 she enrolled herself in the National Autonomous University of Mexico (UNAM, for its initials in Spanish) to study for a bachelor’s degree in Spanish Literatures where she was student of Antonio Alatorre, Juan M. Lope Blanch, Margit Frenk, Margo Glantz and Luis Rius, among others. Carmen Delia Valadez obtained her bachelor degree with the thesis Perífrasis de infinitivo en la norma culta de la ciudad de México (Periphrasis of Infinitive in the Cultured Norm of Mexico City). During her studies at the UNAM, Juan M. Lope Blanch invited her to collaborate on the Anuario de Letras (Literatures Yearbook). In 1966, Carmen Delia Valadez started her PhD in Linguistics and Hispanic Literature at The College of Mexico (Colmex, for its initials in Spanish) where she attended courses by Eugenio Coșeriu and Antonio Alatorre, whom she considers her mentor. During her PhD at the Colmex she collaborated on the Nueva Revista de Filología Hispánica (New Journal of Hispanic Philology) and participated in the Atlas lingüístico de México (Linguistic Atlas of Mexico, ALM for its initials in Spanish) doing interviews in Yucatan and Nuevo Leon states, transcribing them and doing bibliographical sheets. After her PhD, she spent a year at the L’École Pratique des Hautes Études, in Paris where Carmen Delia Valadez attended courses by Roland Barthes and A. J. Greimas. When she returned to Mexico, Carmen Delia Valadez became a professor at the Sonora University where she taught courses in Phonetics, Historical Grammar, Dialectology, General Linguistics, Latin American Literature and Stylistics. In 1973, Carmen Delia Valadez became one of the founders of the emerging Project of the Diccionario del español de México (Dictionary of Mexican Spanish, DEM for its initials in Spanish), where she, as an editor, specialized in the grammar of Mexican Spanish. Some of her most important contributions to the DEM project were the analysis and definitions of function words, the research on the grammatical usage of the Mexican Spanish and the record of its morphological processes. She also reflected upon the lexicographical method of defining common designations of plants and scientific terms used in the common Mexican Spanish. Carmen Delia Valadez took part of the elaboration and publication of the following works of the DEM project: the Diccionario fundamental del español de México (Fundamental Dictionary of Mexican Spanish, 1982); the Diccionario básico del español de México (Basic Dictionary of Mexican Spanish, 1986); the Diccionario del español usual en México (Dictionary of Common Mexican Spanish, 1st ed., 1996, and 2nd revised and enlarged ed., 2009) and the Diccionario del español de México (Dictionary of Mexican Spanish, 2010). Since 2006 together with Luz Fernández Gordillo Carmen Delia Valadez works on the project “Investigación sobre el léxico regional a partir del Atlas Lingüístico de México” (Research on the Regional Lexicon from the Linguistic Atlas of Mexico), which seeks to make available to laypeople the lexicon recorded in the fifth and sixth volumes of the ALM.

Publicacións relevantes e contexto sociocultural / Relevant publications and socio-cultural background

GAL Como membro do proxecto DEM: Diccionario fundamental del español de México. México: Comisión Nacional para la Defensa del Idioma Español, El Colegio de México e Fondo de Cultura Económica; 1982. Diccionario básico del español de México. México: El Colegio de México; 1986. Glosario de términos de educación abierta y a distancia. México: Secretaría de Educación Pública; 1991. Diccionario del español usual en México. México: El Colegio de México; 1996. Diccionario del español usual en México, 2.ª edición corregida y aumentada. México: El Colegio de México; 2002. Diccionario del español de México. 2 vols. México: El Colegio de México; 2010. Publicacións individuais: Llovizna y mejilla ‘cachete’: una nota léxica a partir del Atlas lingüístico de México, Lingüística Mexicana. Nueva Época 2020; 2 (1): 119-129. Los nahuatlismos en el Diccionario del español de México, Lingüística Mexicana. Nueva Época 2019; 1 (1): 169-182. Del escritorio del Diccionario del español de México, Boletín Editorial 2010, 146, 20-22. Notas sobre variantes ortográficas en el español de México, Nueva Revista de Filología Hispánica 2007, 31 (2): 276-281. El papel de los ejemplos en el Diccionario del Español Usual en México. En: Pérez Pascual, José Ignacio, Córdoba Rodríguez, Félix e Campos Souto, Mar (eds.), América y el diccionario. A Coruña: Servizo de Publicacións da Universidade da Coruña; 2006, 153-164. ENG As member of the DEM’s Project: Diccionario fundamental del español de México. Mexico: Comisión Nacional para la Defensa del Idioma Español, El Colegio de México y Fondo de Cultura Económica; 1982. Diccionario básico del español de México. Mexico: El Colegio de México; 1986. Glosario de términos de educación abierta y a distancia. Mexico: Secretaría de Educación Pública; 1991. Diccionario del español usual en México. Mexico: El Colegio de México; 1996. Diccionario del español usual en México, 2ª edición corregida y aumentada. Mexico: El Colegio de México; 2002. Diccionario del español de México. 2 vols. Mexico: El Colegio de México; 2010. Individual Publications: Llovizna y mejilla ‘cachete’: una nota léxica a partir del Atlas lingüístico de México, Lingüística Mexicana. Nueva Época 2020; 2 (1): 119-129. Los nahuatlismos en el Diccionario del español de México, Lingüística Mexicana. Nueva Época 2019; 1 (1): 169-182. Del escritorio del Diccionario del español de México, Boletín Editorial 2010, 146, 20-22. Notas sobre variantes ortográficas en el español de México, Nueva Revista de Filología Hispánica 2007, 31 (2): 276-281. El papel de los ejemplos en el Diccionario del Español Usual en México. In: Pérez Pascual, José Ignacio, Córdoba Rodríguez, Félix and Campos Souto, Mar (eds.), América y el diccionario. La Coruña: Servicio de Publicaciones de la Universidad de La Coruña; 2006, pp. 153-164.

Ligazóns / Links

https://dem.colmex.mx/

Extractos de obras / Excerpts from work(s)
Fontes / Sources

GAL Palacios, Niktelol. Valadez, Carmen Delia. En: Cano, Gabriela e Espino Armendáriz, Saúl (eds.), Diccionario biográfico de mujeres en la historia del Colmex [manuscrito inédito]. 2023 ENG Palacios, Niktelol. Valadez, Carmen Delia. In: Cano, Gabriela and Espino Armendáriz, Saúl (Eds.), Diccionario biográfico de mujeres en la historia del Colmex [Unpublished manuscript]. 2023

Aut@r da entrada / Author of the entry

GAL David Huerta Meza (adaptación do artigo de Niktelol Palacios) ENG David Huerta Meza (Adaptation of the article by Niktelol Palacios)

Tradución da entrada / Translation of the entry

Marta Negro Romero

Autor@s do deseño e estrutura do dicionario / Authors of the design and structure of the dictionary: María José Domínguez Vázquez (dir), Lola Mosquera Sánchez, Deborah Chidimma Nebechukwu, U-Tong Sih - EMLex. 2000. Mulleres na Lexicografía / Women in Lexicography. En Fernández Rei, Elisa & Álvarez de la Granja, María (coords.), Lingua viva. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega. ilg.usc.gal/linguaviva [Consultado o 16/12/2025 ás 21:54].

Inicia sesión para deixar un comentario.

Comentarios